1949

Het jaar van mijn geboorte is ook dat van de geboorte van een aantal nieuwigheden, zoals het op de markt brengen van de eerste ‘single’ door RCA en de primeur van De Groene Amsterdammer met een cryptogram. Ruim twintig jaar geleden leerde een toenmalig vriendje mij de schoonheid en de opwinding van het oplossen van cryptogrammen zien. Dat was het Scrypto van de NRC en sindsdien gaat er vrijwel geen weekend voorbij of ik zet mij aan het cryptogram , eind van de zaterdagmiddag, met een Westmalle tripel binnen handbereik. Soms doe ook die van De Volkskrant nog en heel af en toe waagde ik me aan die van De Groene, de allerlastigste der cryptogrammen.  In mijn geboortejaar komt voor het eerst de Knesseth bijeen en wordt de eerste Israelische president gekozen. Het is het jaar van de eerste non-stopvlucht rond de wereld door het Vliegend Fort van de Amerikaanse luchtmacht en van het eerste nummer van Paris Match. Een maand voor mijn geboorte wordt de grondslag gelegd van de NAVO; op 4 mei komt vrijwel het gehele elftal van Torino bij een vliegramp dichtbij Turijn om het leven, onder wie de vader van Sandro Mazzola.  Drie dagen voor mijn geboorte wordt de Bondsrepubliek Duitsland opgericht met Bonn als hoofdstad en in juli presenteert Pete Felleman de eerste hitparade op de radio. En de primeurs blijven maar doorgaan dat jaar: de eerste atoombomtest door de Sovjet Unie; de eerste Telegraaf na de oorlog. De eerste onderhandelingen over de soevereiniteitsoverdracht van Indonesië vinden in augustus plaats. Pas als ik al ver in mijn puberteit ben verneem ik dat in 1949 een broer van moeder op Java het leven liet. Niet eens in een gevecht, maar in een zwembad, na het eten en een te snelle duik. Althans zo is het mijn grootouders verteld. Die ook een fotootje kregen toegestuurd van zijn begrafenis. De bevestiging van dit verhaal vond ik een paar jaar geleden in het boek van Hylke Speerstra over Friese deelnemers aan de politionele acties – Op klompen door de dessa – waarin de naam van mijn oom opeens opduikt in een gesprek, waarin een makker aan een ander vertelt dat Cees van der Poel verdronken is.  Nu we toch met rampspoed bezig zijn: niet alleen Italië wordt opgeschrikt door een vliegtuigramp, ons land vrij dicht achter elkaar door het verongelukken van twee KLM Constellation toestellen: op 23 juni de Roermond bij Bari en op 12 juli de Franeker bij Bombay. Ik had er allemaal geen weet van, evenmin van het toerisme naar de bollenstreek. Toen ik een jaar of tien was zijn wij er met ons gezin ook eens heen geweest en ik werd in de door mijn vader geleende volkswagen straal misselijk, kotste door het raampje midden in Haarlem de bloemen die de auto sierde zwaar onder. Hieronder een bollentochtje uit het bioscoopjournaal van mijn geboortejaar.