Category Archives: Dagdagelijks

Bijbel en dier – 7 – de duif

Daarna liet Noach een duif uit om te zien of de wateren afgenomen waren van de aardbodem. Doch de duif vond geen rustplaats voor het hol van haar voet en keerde tot hem in de ark terug, omdat op de gehele aarde water was en hij stak zijn hand uit, greep haar en bracht haar tot zich in de ark. Toen wachtte hij nog zeven dagen en hij liet de duif weer uit de ark; tegen de avond kwam de duif bij hem en zie, een vers olijfblad was in haar snavel. Hieraan bemerkte Noach dat de wateren afgenomen waren van de aarde. Voorts wachtte hij nog zeven dagen en hij liet de duif uit, en zij keerde niet weer tot hem terug.

Genesis 8: 8-12

In het verhaal van de zondvloed wordt de aarde als het ware gedoopt. Van ongerechtigheden moest ze worden gekuist, de verkeerde bestemming waarin ze verstrikt geraakt was gedelete. Door de dood heen weer tot nieuw leven, een nieuwe schepping! Een nieuwe kans voor mens en dier. Een duif wordt uitgezonden (na een raaf) om vast te stellen of die aarde weer schepping-klaar was, droge voeten kon leveren voor een hernieuwde poging tot menselijkheid en broederlijk en zusterlijk samenleven. De eerste keer vindt de duif geen plek om te rusten; na zeven dagen, een volle scheppingsweek, komt de vogel terug met een olijftak: symbool van een bestaan van vrede. Na een tweede scheppingsweek, een derde vlucht (driemaal is scheepsrecht en Bijbelsrecht) blijft ze: ze heeft vaste grond gevonden.

Als Jezus gedoopt wordt, waarin hij voor ons en voor ons uit door de dood tot ware leven komt, daalt de Geest neer in de gedaante van een duif. Jezus: vaste grond van ons behoud en dat van deze wereld anders.

In het Hebreeuws is duif jona, de naam van de profeet die eerst het water in moest – kopje onder gaan – om vervolgens aan Ninevé, steedse samenballing van hoe het niet moet, een nieuwe toekomst te profeteren.

De duif is de hoop op een aarde, waar het goed toeven is.

Er valt nog meer over de duif in de Bijbel te zeggen. Arme Israëlieten mochten een duif offeren i.p.v. een stuk vee. In het Hooglied wordt de schoonheid van het geliefde meisje vergeleken met duivenogen.

De duif komt voor in Israelische logo’s en van Simon Peres werd eens gezegd dat hij van havik duif werd. In de duivensport gaan miljoenen om. Ze worden gekocht en verkocht als voetballers op een eigen transfermarkt.

Bijbel en dier – 6 – de draak

En God is mijn koning van oudsher die in het midden der aarde verlossing bewerkt.

Gij zijt het die de zee hebt gekliefd door uw kracht, de koppen der draken in het water hebt verbrijzeld.

ps.74: 12-13

Wat een draconische maatregel inhoudt, voelt iedereen aan. De koude rillingen lopen bij voorbaat over de rug. Het komt van het Griekse drakon, inderdaad: draak. (Hebreeuws ‘tannim’) In het Oude Testament een mythisch monster uit de oertijd, in het Nieuwe Testament een apocalyptische verschijning. In het OT is de grens tussen draak en slang niet scherp te trekken. De Leviathan is de specifieke benaming voor een zeemonster, in de Fenicische mythologie van het oude Kanaän bekend onder de naam Lotan, een slang. Thomas Hobbes schreef in 1651 een boek met de titel Leviathan. In Ezechiël wordt de Farao van Egypte de ‘grote zeedraak’ genoemd. Rahab is ook zo’n naam voor een zeemonster en in Jesaja 30 en ps.87 als naam gebruikt voor Egypte. De mythe is een politieke realiteit. De draken staan zowel in het OT als in het NT voor al die machten die Gods plan met de wereld, zijn bedoeling met de schepping – leefruimte van vrede en recht – voorkomen en vernietigen willen. (‘Het in den beginne’ in Genesis 1 mag gelezen worden als: in beginsel, de hoofdzaak is; schepping is bevrijding van de aarde uit de verwoestende chaos) Alle dictaturen zijn draken en als zodanig verwant aan de slang in het paradijs. Gods koningschap houdt in dat de draak z’n kop verliest, de slang vermorzeld wordt. Zo mogen wij in zijn Naam waar nodig en mogelijk draconische maatregelen weerstaan. Daarin zijn wij in zijn beeld en naar zijn gelijkenis mede-scheppers.

Bijbel en dier – 5 – de bok

Wanneer hij de verzoening van het heiligdom en van de tent der samenkomst en van het altaar voleindigd heeft, dan zal hij de levende bok brengen, en Aäron zal zijn beide handen op de kop van de levende bok leggen en over hem al de ongerechtigheden der Israëlieten en al hun overtredingen in al hun zonden belijden; hij zal die op de kop van de bok leggen en die door iemand die daarvoor gereed staat, naar de woestijn laten brengen.

Leviticus 16: 20-22

De bekendste bok in ons spraakgebruik is de zondebok. Die wordt steeds gezocht. Om ons zelf, persoonlijk of als gemeenschap te ‘zuiveren’, d.w.z. op af te schuiven. Daar zijn we goed in. Het verwijst naar Leviticus 16, het hoofdstuk over de Grote Verzoendag, het jaarlijkse ritueel van ‘schoon schip maken’. De hogepriester speelt daarin de hoofdrol. Verzoenen is het herstellen van verbroken relaties. Er worden allerlei offers gebracht. Er is sprake van vier dieren: een jonge stier, een ram en twee geitenbokken. Het is de enige keer per jaar dat de hogepriester, in Leviticus Aäron, het heilige der heilige binnengaat met de kist met de twee stenen tafels, de grondwet van Israël en de verzoendeksel waarboven de wolk als teken van Gods tegenwoordigheid hangt. Met het vermijden van het uitspreken van de Naam – en dus Adonai i.p.v. JHWH – is dit een duidelijk teken dat wij niet over God kunnen beschikken en er geen privé-huisgod van kunnen maken afroepbaar op elk moment van de dag. Over de twee bokken wordt het lot geworpen. De een wordt geofferd, is voor de Ene en de ander is bestemd voor Azazel , zo staat in vers 8. Azazel is een onreine woestijndemon, waarin men toen geloofde. De bok die geslacht wordt vertegenwoordigt de onreinheid van het volk, wiens bloed voor en op het verzoendeksel wordt gesprenkeld. Onreinheid kun je vertalen als ongeschikt als zodanig om mens te zijn zoals de Ene heeft bedoeld en dat heeft altijd met broederschap, vriendschap, zuivere omgang met elkaar te maken. Het falen daarin tref je niet voor niets als eerste aan in de Bijbel in het verhaal van Kaïn en Abel. De tweede bok krijgt de handen opgelegd en daarmee de misse daden, de ongerechtigheden en die worden met de bok de woestijn ingestuurd. De ongerechtigheden zijn de concrete gevolgen van de ongeschiktheid. En zo wordt ritueel schoon schip gemaakt en een nieuw begin. Het is in mijn ogen een omissie dat de kerk zo’n dag van nieuw begin niet kent. Dat komt omdat de kerk de Verzoendag volkomen op Christus heeft betrokken. Hij is de ultieme zondebok en heeft in zijn dood het ultieme offer gebracht: zie m.n. Hebreeën 7:1 t/m 10:18. De profeten waarschuwden al tegen een vertrouwen in het offer als zodanig, een variant op het handen wassen in onschuld. Zoals de biecht vroeger: achter het gordijntje wat zonden oplepelen, een kleine penitentie en klaar was je weer! Het geloof in Christus als plaatsvervanger van de bok kan ook tot die gemakzucht leiden en ons vrolijk verder doen leven. Daarom lijkt het me goed om jaarlijks zijn betekenis op dat centrale punt te gedenken en vorm te geven.

Nog even dit: In Ezechiël 34 staat de bok symbool voor iets brutaals in tegenstelling tot het vreedzame schaap. Op dit beeld en op het scheiden van bokken en schapen bij het binnendrijven van de kudde de stal in, berust de gelijkenis van de scheiding in het einde der tijden bij Matheus (25:32.

Helemaal tot slot: in Friesland is een dorp dat Bontebok heet, behorend tot de gemeente Heerenveen en gelegen aan de Schoterlandse Compagnonsvaart, gevaren voor de afvoer van turf. In die vaart lag een sluis, waar Bontebok ontstond, met een periode wel vijf café’s, waarvan er een in 1683 al de naam ‘De Bonte Bok droeg. Met een uithangbord met de spreuk: “Een bok is een bok, een bok ben ik geheten. Menigeen is een bok maar wil het niet weten”. In dezelfde streek leefde en schilderde Jan Mankes, gehuwd met de eerste Nederlandse vrouwelijke predikant Annie Zernike. Onder zijn vele fameuze aansprekende werken die van een witte geit.

Bontebok Zelfportret Jan Mankes

Jan Mankes Schoterlandse Vaart jan Mankes Witte geit

Bijbel en dier – 4 – de beer

Ook zei David: De Ene die mij heeft gered uit de klauwen van leeuw en beer, Hij zal mij ook redden uit de hand van deze Filistijn

1 Samuël 17: 37

Hoe zijn we ertoe gekomen om van een beer een knuffeldier te maken? Vanwege z’n uiterlijk van lobbes en zachte vacht? Of juist om angsten te bezweren? Een beer behoort tot de gevaarlijkste en meest onberekenbare roofdieren. De meeste beren zijn omnivoren en kunnen voor een korte periode enorme snelheden bereiken. In de Bijbel is het in elk geval geen troeteldier. In de Spreuken wordt een goddeloze – en dat is iemand die onrecht doet – met een beer vergeleken. En in 1 Samuël 17 is het Goliath, die er mee vergeleken wordt. Een reus van een man, die al heel lang het volk Israël tart, uitdaagt, schoffeert en niemand doet er iets tegen, zelfs koning Saul niet. Dan dient zich een jong ventje aan, die het niet langer kan aanzien. David. Maar moet hij, kan hij…? Als herdersjongen had hij het al tegen leeuwen en beren opgenomen. We kennen de afloop. Hij velt Goliath. Messias Jezus, zoon van David genoemd, kwam om dat wat als Goliath het ware leven, de ware menselijkheid bedreigt, uit te schakelen. En in zijn naam en geest mogen ook wij ‘leeuwen en beren’ op onze weg ‘te lijf gaan’. In het ‘koninkrijkGods-visioen’ van Jesaja 11 zullen koe en berin probleemloos in één weiland samen zijn.

Tot slot: pasgeboren beertjes zijn heel klein (tot 700 gram), onbehaard en hulpeloos. Een berin die van haar jongen is beroofd is ontroostbaar en verbitterd. Dat komt als beeld in de Bijbel ook een paar maal voor, zoals in 2 Sam.17:8. Aristoteles schreef dat de moeder de vormloze jongen ‘ in vorm likte’. Daaraan danken we de uitdrukking ‘een ongelikte beer’.

Bijbel en dier – 3 – de arend

zoals een arend zijn broedsel wekt, over zijn jong heen en weer wervelt, zijn vleugels uitspreidt, het opneemt, het draagt op zijn wieken, zo leidde hem alleen de Ene, en geen vreemde godheid stond hem terzijde

Deuteronomium 32:11

De zeearend is definitief terug in ons land, broedt op verschillende plekken. Door zijn spanwijdte van twee meter niet voor niets ‘vliegende deur’ genoemd. Ook de visarend valt te spotten. Alle arenden zijn majestueus en daarom niet voor niets het wapen van menig vorstenhuis. En dan heten ze adelaar. Ook in de Bijbel is dat al te vinden: in Ezechiël 17 worden de koningen van Juda vergeleken met trotse arenden. Onlangs hoorde ik een preek over bovenstaande tekst en de voorganger had het ook steeds over een adelaar: dat klinkt stoerder, maar is feitelijk onjuist. Nu staat er in het Hebreeuws een woord dat je ook kunt vertalen met ‘gier’, als aaseter als onrein gezien. Maar ook een majestueuze vogel. Arenden en gieren nestelen hoog op ontoegankelijke rotsen. Ze loeren naar hun prooien op de grond en duiken daar met grote snelheid boven op. Vaak gebruikt als beeld van het naderen van een dreigende vijand, bijvoorbeeld in Deuteronomium 28. Maar in dit boek – en in Exodus 19 – komen we een andere, een vertederende kant, van de koningen der roofvogels tegen. Op een bepaald moment worden de jonkies het nest uitgestoten om te leren vliegen. Als het dreigt mis te gaan, komt de ouder, die boven hem zweeft, onder het jong door vliegen en vangt het met zijn vleugels op.

Dat beeld gebruikt de Ene zelf tegenover Mozes om zichzelf te typeren. Het volk Israël is uit Egypte (Angstland) gestoten, dreigde door datzelfde Egypte weer ten onder te gaan bij de Rode Zee, maar daar was de Ene als vangnet! Ook wij zijn het leven in gestoten, de vrijheid tegemoet. Maar die is en wordt steeds aangevochten. Als een arend zweeft de Ene mee om op het fatale moment onderdoor te komen en ons op te vangen. Hij alleen, aan een andere god heb je niets.

De Bijbel opent met het beeld van de aarde als woestheid en warboel, duisternis boven een oervloed, maar daarboven al de adem van God wervelend boven de wateren. Dat doet mij denken aan de arend die boven zijn jongen wervelt.De adem, geest van God is een majestueuze vogel: hoog, spiedend en razendsnel ter plekke indien nodig.

Bijbel en dier – 2 – de adder

Op leeuw en adder zult gij treden, jonge leeuw en slang zult gij vertrappen – ps.91: 13

Psalm 91 is een psalm voor in de woestijn. In de woestijn ben je op jezelf aangewezen en ben je overgeleverd aan de krachten van de natuur, aan plotseling opduikende gevaren, onverhoedse aanvallen van wilde dieren of gespuis dat het op je bezit of je leven heeft voorzien. In de psalm worden die bedreigingen concreet benoemd: een klapnet van vogelvangers, nachtelijke schrikbeelden (spoken?), een afgeschoten pijl overdag, rondgaande pest, middagkoorts, rondtrekkende bendes, leeuwen en adders. Wat de laatste betreft gaat het om de Palestijnse adder, die in het Midden-Oosten voorkomt en uiterst giftig, tot de dood al gevolg toe. Waar vind je dan beschutting? Het volk Israël trok veertig jaar door de woestijn. De Ene trok mee in een tent. Die tent c.q. zijn aanwezigheid was hun ultieme beschutting. Het Loofhuttenfeest herinnert daar nog aan en psalm 91 refereert eraan. In de woestijn van ons leven, waar ook van alles ons bedreigt en angsten de kop opsteken, mag de tent/hut van de Ene , het schuilen bij Hem uitkomst bieden. Dan deert niets je meer en kun je op ‘adders’ trappen, maar hun bijtende gift heeft geen kracht. Luther maakte van de hut een burcht: ‘Een vaste burcht is onze God, een toevlucht voor de zijnen’. Sterker nog: Hij sluit aan bij het begin van de psalm:

Wie zetelt in het geheim van de Hoogste, in de schaduw van de Overmachtige overnacht, zeggen zal hij tot de Ene: mijn toevlucht en mijn bastion, mijn God: ik weet mij veilig in hem!

Bastion oftewel vesting: dat verwijst naar de tempel, waar je asiel kunt vinden, ook na zelf verrichte misse daden. In dat heiligdom mocht geen bloed vergoten worden, dus geen wraak plaats vinden. Zie ons kerkasiel. In psalm 142 komt dit beeld voor, waar david zich schuil houdt in de spelonk van Machpela. De oudtestamenticus Gerrit Vreugdenhil promoveerde op psalm 91 en ontdekte dat de bedreigingen in de psalm genoemd symbool stonden voor en geassocieerd werden met demonische machten en krachten. Dat blijkt uit recente archeologische opgravingen van amuletten die gebruikt werden om kwade demonen af te wenden. In Zuid-Amerikaanse landen liggen op nachtkastjes thuis of naast het ziekenhuisbed bijbels opgeslagen bij ps.91. Ook hangen schilderijtjes met die psalm bij de ingang van woonhuizen. Het komt in de buurt van Paulus, wanneer hij hij zegt ‘dat noch machten , noch krachten ons zal kunnen scheiden van de liefde van God die er is in Christus Jezus’.

Meesterlijk?

Sinds het succes van biografiëen over Kieft en Van der Gijp is een steeds meer groeiende berg aan boeken ontstaan over (oud-)voetballers. Ondanks mijn liefde voor het spelletje laat ik de meesten rustig in de schappen van de boekwinkel staan. Wat voegen ze toe aan wat ik al weet? Uitspattingen en andere onthullingen halen de kranten en de talkshows als lokkertjes om tot aanschaf over te gaan, waarna blijkt dat er niet veel meer nieuws in staat dan wat je aldus al weet. Onlangs kwam een biografie van Keje Molenaar op de markt. Ik liet me nu wel verleiden, omdat ik nieuwsgierig was wat er geschreven was over de zgn. fluwelen revolutie van Cruijff bij Ajax. Keje speelde daarbij een grote rol en als lid van de ledenraad was ik nauw bij die revolutie betrokken en heb met Molenaar, ook lid van die raad, een aantal keren de degens gekruist.

Meesterlijk, zo luidt de titel van zijn biografie. Voor de hand liggend, aangezien Molenaar meester in de rechten is en als advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht. Verder dan dat wordt de titel totaal niet waar gemaakt. Het boek is een aaneenrijging van bekende feiten en anekdotes. Nergens een interessante voetbalvisie of prikkelende reflectie. En het is een grote lofzang op Johan Cruijff. Wat me het meeste stoort is dat de periode van de revolutie een staaltje schoon bezemen van eigen straatje bevat. Geen enkel mededogen met de mensen die van die revolutie de dupe of zelfs slachtoffer werden. En nog erger: een verkeerde voorstelling van zaken. Molenaar greep in die tijd elke gelegenheid aan om in de media te verschijnen, ondanks dat in de ledenraad afgesproken was dat alleen de voorzitter naar buiten zou treden. De vergadering, waarin dit werd afgesproken was koud afgelopen of hij stond al weer voor een camera. Ik weet nog dat medelid Marc Stuut hem daarbij toeriep: ‘hé Molenaar, wat hadden we nou afgesproken!’ Molenaar zat dan ook in de ledenraad, met zes andere door Cruijff geparachuteerden, niet om de club te vertegenwoordigen, maar om de belangen van Cruijff te behartigen. Je kunt ook zeggen obstructie te plegen. In zijn boek zegt hij dat de ledenraad een slap zooitje zwijgers was. Dat het totaal niet functioneerde daardoor en daarom werd opgedoekt. Natuurlijk waren er leden die nauwelijks hun mond open deden, maar dat waren juist de Cruijff-adepten, die in Molenaar hun masters voice hadden. En de ledenraad functioneerde juist na de komst van de zeven van Johan niet meer zoals dat zou moeten zijn. Los van hun komst was daarvoor echter ook al duidelijk geworden dat sinds de beursgang de raad aan betekenis had ingeboet. Stuitend is Molenaars bewering dat Edgar Davids mede in de Raad van Commissarissen werd gekozen als vertegenwoordiger van het ‘kleurrijk’ deel van Ajax. Hierin horen we de echo van Cruijff, die volgens Davids hem had gezegd, dat ‘hij in de RvC zat vanwege zijn ‘kleurtje’. Dat Molenaar overhoop kwam te liggen met de door Cruijff naar voren geschoven Tsjeu La Ling als algemeen directeur was al bij verschijnen van het boek bekend geworden. Dat Cruijff daarin persisteerde maar niet op vergaderingen van de RvC, waarvan hij ook lid was verscheen en dus zijn medebestuursleden uiteindelijk ‘dwong’ om Ling af te wijzen, vanwege teveel ‘lijken in de kast’ en uiteindelijk Louis van Gaal benoemde, staat niet of onvolledig in het boek. Natuurlijk de rechter heeft de RvC teruggefloten, op formele gronden, omdat hij niet kon treden in het dieper gelegen conflict tussen Cruijff en Van Gaal. Objectief was Van Gaal de best denkbare kandidaat op dat moment in een bestuurlijk vacuüm van de club.

In 2008 probeerde Cruijff Ajax te hervormen; hij kreeg daartoe verzoek van de ledenraad, later gesteund door het bestuur. Ik was er bij tijdens de vergadering daarover. Maar Cruijf wilde rigoureus te werk gaan en bijna alle jeugdtrainers onmiddellijk ontslaan. Dat ging toenmalig coach Van Basten te ver en technisch directeur Martin van Geel reageerde terecht met de opmerking dat dat arbeidsrechtelijk helemaal niet kon. Van een advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht mag je verwachten dat hij Van Geel daarin steunt. Maar geen spoor daarvan. Molenaar stond toen trouwens ver van de club af, je zag hem ook bijna nooit bij wedstrijden. Nu trouwens ook niet meer, hij vindt het bij Feyenoord warmer. Zou het? Ik denk dat Van Geel daar nu wel anders over denkt. Nu is Ajax ook geen makkelijke club. tegen nieuwkomers zei Bobby Haarms altijd: ‘welkom in de hel.

Molenaar claimt ook dat de huidige successen van de club aan de revolutie te danken zijn. Dat is wel erg kort door de bocht. Veel mede-revolutionairen zijn al weer een tijdje van het toneel verdwenen; kinderen van de revolutie hebben elkaar opgevreten, bekwame opleiders van voor de revolutie zijn gebleven en hebben ook hun sporen verdiend en verder is er altijd ook een portie geluk, dat zich opeens zoveel talenten zich aandienen. Dat Molenaar een fan is van Van Morison en net als ik graag cryptogrammen oplost is nog geen reden dit boek te kopen. Meesterlijk mag de titel zijn, meesterlijk is het boek niet.

Van Naarden naar Vinkeveen en terug

Bij Vinkeveen zullen velen direct denken aan het befaamde Schmidt-liedje ‘In een rijtuig’, gezongen door leen Jongewaard en Wim Sonneveld. Allemaal, inclusief componist Harry Bannink, overleden. Maar het liedje leeft nog.

In een rijtuigie, in een rijtuigie
In een rijtuigie rejen we naar vinkeveen
Op een dag in maart, zo kalm en bedaard
En maar schommelen en maar kijken naar de kont van ‘t paard
In een rijtuigie, in een rijtuigie
In een rijtuigie helemaal naar vinkeveen
En geen wolkie in de lucht
En een bootje in ‘t riet
En geen auto op de weg
Want die had je toen nog niet
Je ging scheef bij elk bochie
Oh, wat een lekker tochie
In een rijtuigie, in een rijtuigie
In een rijtuigie rejen we naar vinkeveen
Op een dag in maart, zo kalm en bedaard
En maar schommelen en maar kijken naar de kont van ‘t paard
In een rijtuigie, in een rijtuigie
In een rijtuigie helemaal naar vinkeveen
Wat een tijd, oh wat een tijd
Iedereen die was een heer
Iedereen was heel beschaafd
Want er was nog geen verkeer
En niet bang zijn voor je hachie
Oh wat een lekker daggie
En maar schommelen en maar kijken naar de kont van ‘t paard
In een rijtuigie, in een rijtuigie
In een rijtuigie helemaal naar vinkeveen

Gisteren , op een dag waarvan we er vorige zomer zoveel genoten - warm en zonnig – reed ik naar Vinkeveen, in een gemotoriseerd rijtuigie, waarvan in het lied nog geen op de weg te vinden was. Op mijn terugweg waren er juist bij Vinkeveen zoveel dat een omweg loonde. Ik ging naar het plassendorp niet om een brug te zien, maar een vriend die daar revalideert na een heupoperatie.

Vanaf de flat waarin ik mijn woonst heb linksaf de Amersfoortsestraatweg op, in de tijd van de rijtuigies en ook na in de tijd van de automobiel de hoofdverkeersader tussen Amsterdam en Amersfoort -vandaar de naam – langs Jan Tabak, getransformeerd in een weinig karakteristiek NH hotel, over de A1, de huidige hoofdverkeersader, even naar rechts, op een rotonde naar links, waar ooit het befaamde etablissement De Gooische Boer stond, waar na de oorlog Winston Churchill op doorreis van Paleis het Loo naar Amsterdam spontaan een bierstop maakte. Ik rijd een paar honderd meter parallel aan de A1 (achter een geluidsscherm), sla rechts af de Ceintuurbaan op. Deze vormde heel lang de zuidgrens van het dorp. In de jaren vijftig en zestig werd zuidelijk van deze weg zoveel gebouwd, dat het nu een derde van heel bebouwd Bussum uitmaakt. In 1966 telde Bussum zo meer dan 40.000 inwoners, tot 2014 al weer gekrompen tot ruim 30.000. Dat betekent dus dat de inwoners veel ruimer zijn komen te wonen.

Aan de Ceintuurbaan liggen twee kerken, de Verlosserkerk (PKN), uit 1956, vanwege zijn vorm ook wel ‘Scheepjeskerk’ genoemd en later rechts op de hoek met de Laarderweg de katholieke St.Jozefkerk, uit 1952-53, met losse klokkenstoel uit 1960. Tot 2003 stond aan de Ceintuurbaan de gereformeerde Zuiderkerk. Deze werd gesloopt en vervangen door een wooncomplex. Tegen de Bussumerheide bevinden zich de honkbalvelden van HCAW en de voetbalvelden van Allen Weerbaar. Aan het eind van de Ceintuurbaan ligt het Vijverpark met fontein. Voorheen lag daar een Fort als onderdeel van het zgn. Offensief van Naarden, in de 19e eeuw gebouwd voor de verdediging van de vesting Naarden. De vijver ontstond door afgraving, waarvan de grond werd gebruikt om de Bussumer haven te dempen.

Verlosserkerk St.Jozef

Op de rotonde voor station Bussum Zuid draai ik links af, rijd de spoorlijn over, links rijst de voormalige watertoren uit 1897 op, in 2009 getransformeerd tot futuristisch kantoorgebouw.

Ik sla rechtsaf richting ‘s Graveland, rechts langs een heideveld en links langs de Franse Kamp, waarvan tot een paar jaar terug gedacht werd dat de naam verwees naar de legering van Franse troepen tijdens het beleg van Naarden in 1672. Vondsten van amateurarcheologen, hoogtefoto’s en archiefonderzoek wees uit dat inderdaad Franse troepen hier hun kamp hadden opgeslagen, maar van Lodewijk Napoleon in 1809. Vierduizend man waren in het Gooi gelegerd, waarvan hier het derde jachtregiment. Napoleon zelf verwachtte een Engelse invasie in ons land en wilde dat voorkomen. De daadwerkelijke invasie in Zeeland werd afgeslagen en het kamp raakte in vergetelheid. Tussen 1915 en 1918 werd er een infanteriestelling aangelegd van dertien grote bunkers en 22 kleinere. Ze waren met loopgraven met elkaar verbonden. De Duitse bezetter storten de stelling dicht met zand om te voorkomen dat de geallieerden ze konden gebruiken. Gedeelten van de stelling komen nog steeds boven het zand uit. In 1932 kocht de gemeente Amsterdam het terrein van de Erfgooiersvereniging om er een kampeerterrein op te vestigen. Die is er nog steeds, ook nu het eigendom is van Goois Natuurreservaat.

De Franse Kampweg loopt door tot aan de afslag naar ‘s Graveland. In mijn mijn Literaire wandeling door Bussum op deze blog uitgebreide informatie over met name de bebouwing aan de rechter zijde.

Links ligt het landgoed Bantam. In de 18e eeuw kreeg de eigenaar van Schaep en Burg (de zetel van Natuurmonumenten) toestemming om een deel van het Naardenveld, oostelijk van zijn bezit te ontginnen. Maurits Jacob van Lennep en zijn vrouw Caroline Wilhelmina van Loon erfden het in 1877 en lieten een jaar later het huis “Bantam” bouwen. Tuinarchitect Zocher legde de rechte eiken- en beukenlanen aan; er kwam een landschapstuin en een aantal heuvels. Op de hoogste stond ooit een zgn. Turkse tuin waar men thee kon drinken met uitzicht op de Zuiderzee. Een betonnen fundering is daar nog van over. In 1899 werd Charles Henry Labouchere de eigenaar en in 1924 werd het gekocht door de gemeente Bussum, terwijl het grotendeels op Hilversums grondgebied lag! Sinds 1984 is het in bezit van Natuurmonumenten en kan men vrij uit over het landgoed en de nog immer bestaande lanen wandelen. Het boswachtershuis ligt aan de Franse Kampweg.

‘s Graveland is een lang gerekt dorp, waarvan het eerste deel van de hoofdweg Noordeinde heet en het laatste deel Zuideinde. Het dorp ontwikkelde zich in de 16e en 17e eeuw. Er was een veer- en trekschuitendienst op Amsterdam; er kwam in 1648 een school, in 1649 een paardenmarkt en in 1657 werd de hervormde kerk gebouwd door de Amsterdamse stadsarchitect Daniël Stalpaert. Vanaf de 17e eeuw trokken rijke Amsterdammers naar het dorp, die er landgoederen en buitenplaatsen aanlegden, kochten of erfden.In alfabetische volgorde: Bantam, Boekesteyn ( van Natuurmonumenten), Gooilust (Natuurmonumenten), Hilverbeek, Land en Bosch, Schaep en Burgh, Schoonoord (Natuurmonumenten), Spanderswoud, Sperwershof, Spiegelrust, Swaenenburg en Trompenburg, gebouwd door Cornelis Tromp, in bruikleen aan Rijksmuseum. Het leven op zo’n buitenplaats wordt mooi beschreven door Geert Mak in zijn boek over Jan Six. Voor Gooilust ligt een vijftig meter van Zuideinde af een witte boerderij, waar ik als kind soms logeerde. Mijn vaders jongste zuster tante Geert boerde daar met haar man, Klaas Pelsma.

Het dorp kende ook veel wasserijen en blekerijen.

Schaep en Burgh Trompenburg

Na een paar honderd meter sla ik rechtsaf richting Ankeveen, links weilanden, rechts oudere nieuwbouw huizen en dan een paar honderd meter ook links weiland en in een bocht naar links de Horstermeerpolder in. Het is een ruim 600 hectare grote droogmakerij, behorend tot de gemeente Wijdemeren, tussen de Spiegelplas en de Ankeveense Plassen in het noorden, de Kortenhoefse plassen in het oosten en zuiden en de Vecht in het westen.Het was een natuurlijk meer, zoals ook het Naardermeer en het heette het Overmeer, nu nog de naam van een buurtschap tegen de Vecht aan, ten zuiden van Nederhorst den Berg. Horstermeer is een latere benaming naar het kasteel Nederhorst. In de 17e eeuw werd het meer bedijkt en met zes molens drooggelegd, maar zonder succes. Pas in 1882 lukte het met stoommachines de polder goed droog te leggen en zo geschikt te maken voor de land- en tuinbouw. In 1914 en in 1940 werd de polder als onderdeel van de waterlinie onder water gezet; aan het einde van de Tweede Wereldoorlog inundeerden de Duitsers het nogmaals. In 1950 werd aan de Radioweg een belangrijk station voor kortegolf-radiocommunicatie, het NERA-gebouw, geopend., beheerst door een paar imposante antennes. Het hoofdgebouw is een ontwerp van Frants Edvard Röntgen, een zoon van de componist Julius Röntgen, die o.a. ook de Villa Gaudeamus en de Werkplaats van Kees Boeke in Bilthoven ontwierp. NERA staat voor NEderhorst den Berg RAdio en vormde lange tijd met Radio Kootwijk een twee-eenheid op het gebied van het internationale telefoonverkeer.NERA ontving de signalen uit het buitenland en Radio Kootwijk zond ze uit. Sinds 2005 is slechts een enkele antenne in gebruik, die op afstand bediend wordt.

Er is al jaren gesteggel over plannen om een deel onder water te zetten in kader van natuuruitbreiding, verdrogingsbestrijding e.d. Lokte veel protesten uit van de bewoners en leidde in 2010 zelfs tot de symbolische losmaking van het Koninkrijk der Nederlanden en het uitroepen van de republiek Horstermeerpolder. De meeste bewoners wonen aan de Middenweg, met vaak hun kleine bedrijfjes en nog enkele boerderijen en zelfs een Boeddhistische tempel. Het is deze Middenweg waarover ik rij tot aan het gemaal en daarna linksaf sla richting Vreeland.

260px-hoekwater_polderkaart_-_polder_s-graveland

NERA

Over de brug kun je langs de Vecht naar en door Vreeland, wat de moeite waard is, inclusief een stop en een wandeling door het schilderachtige dorp.Aan het smalle weggetje ligt het landgoed Groot Kantwijk, een voormalige proefboerderij van Hendrix UTD, maar nu een plek voor concerten, een poloclub met homecourse en een bunker uit 1936 als deel van de Hollandse Waterlinie en door architect Ben van Berkel omgetoverd tot observatiepunt en theehuis. Churchill was een vermoed polo (te paard)-speler, waarbij eens zo hard viel, dat hij een blijvende armblessure opliep. Er is ook het Healey(auto)Museum op het landgoed gevestigd. Er staat in de buurt een ooievaarsnest. Ooievaars zijn weer veel en vaak te spotten in deze streek.

Verderop ligt links de historische buitenplaats Vreedenhorst aan wat de Drosserwaard polder heet. het huidige huis is in 1650 gebouwd, maar bewoning sinds de Middeleeuwen kan niet uitgesloten worden.

Voordat je Vreeland binnenkomt ligt links het moederbedrijf van Van Leer, gespecialiseerd in verpakkingsmateriaal, begonnen met vaten. opgericht door Bernard van Leer, die zich ook manifesteerde als filantroop. Zo schonk hij de ophaalbrug midden in het dorp, nu Van Leerbrug genoemd en een glas-in-loodraam in de Hervormde Kerk hartje dorp. Belangrijker nog is de door hem in 1949 opgerichte Van Leer Foundation, uiteindelijk gericht op de ontwikkeling van jonge kinderen met een sociale en economische achterstand en de bevordering sociaal-culturele ontwikkeling, democratie en vrede in Israël. De firma ging in 2001 op in het Amerikaanse Greif. De Foundation bleef bestaan.

Vreeland kreeg in 1265 stadsrechten, maar deze werden in de 16e eeuw haar weer ontnomen. In de 7e/8e eeuw lag er waarschijnlijk al een nederzetting ‘Dorssen”, waar de bovengenoemde polder nog naar verwijst. In 1253 werd het slot Vredelant gebouwd in opdracht van de Utrechtse bisschop Hendrik van Vianden: om de Heren van Aemstel in bedwang te houden en het heffen van tol te voorkomen, de Vecht was een belangrijke handelsrivier die utrecht verbond met de Zuiderzee. De bisschop liet ook een kerk bouwen, tegelijk met de Dom. Het kasteel heeft een roerige rol gespeeld in onze geschiedenis.Het werd onder meer belegerd door graaf Floris V. Het werd gesloopt in 1528/29 en van de stenen werd de dwangburg Vredenburg in Utrecht gebouwd.De oude fundamenten liggen onder een speelveld bij de toegang tot het dorp vanaf de Hilversumseweg. De oude kerk , met glazen van Joep Nicolas, een uniek vierkant koor en prachtig kerkmeubilair is gewijd aan St.Nicolaas. In augustus 1980 werd ik hier predikant, nog getrouwd, was al in therapie, kwam er uit de kast en vertrok er na allerlei trammelant in jan.1982. Tegenwoordig ga ik weer regelmatig voor, tot wederzijds genoegen. Aan de andere zijde van de Vecht ligt achter de ophaalbrug het befaamde hotel-restaurant de Nederlanden, in het bezit van een Michelinster, waar naar het schijnt Napoleon nog gelogeerd heeft. Vanaf mijn voortuin aan het water zag ik destijds Wim Duisenberg en OGEM-topman Lenze Koopmans het restaurant binnengaan. het dorp kent menig Rijksmonument, waaronder wellicht het smalste woonhuis van ons land uit de 18e eeuw. Je kan in Vreeland overigens ook voortreffelijk pannenkoeken eten. En op het kerkhof even buiten het dorp bij de molen ligt o.a. Wim Bosboom begraven.

Zelf heb ik gisteren niet de weg langs de Vecht genomen, maar ben naar de Hilversumseweg gereden, een weg tussen Hilversum en Vinkeveen, die de dorpen ontsloot en voor een veel efficiëntere verbinding zorgde. Het schijnt dat Mussert als ingenieur in dienst van Provinciale Waterstaat Utrecht betrokken was bij de aanleg er van, vrijwel zeker is dat een van zijn laatste werken de brug is over de Vecht bij Vreeland.Deze brug ga ik over na links langs de plas Wijde Blikte hebben gereden. Langs een benzinestation, ooit geëxploiteerd door een gemeentelid van Vreeland en ook in het bezit van een cafetaria in Hilversum, die zo blij met mijn komst was, dat ik er altijd gratis wat mocht eten (eenmaal gedaan) en nadat ik ‘uit de kast’ was gekomen luidruchtig blijk gaf dat ik kon vertrekken (Heden Hosannah, morgen kruisigt hem). Ik passeer de afslag naar Loenen, ga het Amsterdam-Rijnkanaal over, het drukst bevaren kanaal ter wereld, ontworpen naar een plan van -daar hebben we hem weer – Anton Mussert en als geheel pas in 1952 geopend. De N20 snijdt Loenersloot dwars door midden, komt uit op de A2 en na een paar kilometer neem ik de afslag Vinkeveen met die enorme RK kerk als opvallende markering. Achter de kerk in een voormalig nonnenklooster is het revalidatiecentrum gevestigd, verspreid over diverse gebouwen. Op het hoofdgebouw nog de naam van het voormalige klooster Mariaoord, het enige dat er nog aan herinnert.

Vinkeveen – met in haar wapen een vink – heeft bestaan vooral te danken aan de turfafgravingen in de Gouden Eeuw. Legakkers zijn nog steeds zichtbaar. Onder het veen ligt zand, waarvan een groot deel gebruikt werd voor de aanleg van de A2. Toen de reformatie in ons land zijn intrede deed verdeelde dat de gemeenschap van boeren en vissers. Tijdens de Bataafse Republiek liefde dat er toe het inmiddels al eeuwen reformatorische godshuis weer aan de RK gemeenschap teruggeven moest worden. De hervormden bouwden een eigen kerk, die ook weer afgebroken werd, tot in 1932 de huidige kerk in de stijl van de Amsterdamse School verrees. In die tijd kwam de vermaarde ds. P.A. Klusener op de kansel te staan, die nog eens beboet werd omdat hij met blote bovenarmen in een van de plassen zwom, hetgeen toen verboden was.Hij weigerde de boete te betalen en liet het voor komen. De Utrechtse rechtbank seponeerde de zaak. De huidige RK kerk is een initiatief van de toenmalige pastoor Van Groeningen en werd naar ontwerp van Tepe gebouwd tussen 1880 en 1883. Een typisch voorbeeld van RK-bouw van de katholieke emancipatie na de opheffing van het verbod tot uitoefenen van de RK-eredienst. De pastoor was ook aanjager van Maria-devotie en bedevaart naar Lourdes. Vandaar het aan Maria gewijde nonnenklooster en bijbehorende opvang van zieken. In mijn VPRO-tijd heb ik in het kader van mijn serie ‘Als de stenen spreken’ over opmerkelijke graven nog een aflevering gewijd aan een immens nonnengraf op het bij de kerk gelegen kerkhof.

266px-vinkeveense_plassen_luchtfoto_2018

Terug laat ik de N20 liggen, rijd er onderdoor en sla vrij snel daarna rechts af over de Baambrugse Zuwe. Vooral links ligt de een na de andere kapitale villa/bungalow. Goed mogelijk dat daar tussen zich de voormalige woningen bevinden van Maup Caransa, Johan Cruijff en André Hazes, alle drie reeds overleden, maar wel ooit inwoners van Vinkeveen. In het dorp zijn overigens de acteur Gijs Naber en sportpresentator Jeroen Stekelenburg geboren en getogen.De Baambrugse Zuwe is een voormalige ontginningsas dwars door de Vinkeveense Plassen. Volgens Vrij Nederland (artikel 2011) kent deze buurtschap een grote aantrekkingskracht voor nieuw geld in casu de onderwereld. Enfin, de weg loopt uit op de Vinkekade links en de Groenlandsekade rechts. Ik sla rechtsaf en direct weer links de A2 onderdoor en kom via een smal weggetje in het dorp Baambrugge. Een idyllisch dorpje aan de Angstel en net als Vreeland terecht uitgeroepen tot beschermd dorpsgezicht. De Hervormde Kerk werd in 1844 gebouwd na afbraak van de oude kerk, die in zeer slechte staat verkeerde.

Langs de fraai meanderende Angstel rijd ik naar Loenersloot, al in de vroege middeleeuwen vermeld op een goederenlijst van de bisschop van Utrecht. Er stond een kapel van de Heren van Amstel. Het dorp wordt al sinds 1250 gedomineerd door het Kasteel Loenersloot. Het veengebied tussen Vecht en Angstel werd al vanaf 1100 ontgonnen. Er werden evenwijdig aan elkaar sloten gevaren, die voor een nog steeds zichtbare verkaveling zorgden. Op het ontgonnen terrein werd aanvankelijk haver, gerst , tarwe en boekweit verbouwt, maar de bodem klonk in en werd natter en dus moest overgeschakeld worden op veeteelt. De eerste bewoners van het kasteel waren de heren Van Loenersloot, maar als ‘ministerialen’ in dienst van de bisschop van Utrecht. Zij speelden een hoofdrol in de ontginning, waren projectontwikkelaars avant la lettre en lieten hun status zien door een aanvankelijk donjon uit te bouwen tot een flink kasteel. Eén van die heren hitte Splinter (zou Splinter Chabot naar hem genoemd zijn?)Deze nam het niet zo nauw en stal links en rechts bezittingen van zijn buren en perste stadsburgers af. (Dat zie ik die aardige Splinter Chabot niet doen). de bisschop stuurt een leger op hem af en Splinter gaat door de knieën. de laatste bewoonster is Magdalena F.M. (Madzy) barones Van Nagell-Martini Buys, die het kasteel in 1948 erft van haar vader. Een excentriek dame met streng ouderwetse opvattingen, die haar boeren verbied kunstmest te gebruiken (ze zou dus nu een icoon zijn van de biologische landbouw) en zelf slechts enkele kamers bewoont, die ze nauwelijks verwarmt, waardoor het zo koud was dat de barones zich in warmte fietst in rondjes in haar huis.Ze levert een gevecht met de overheid over de broodnodige restauratie van het kasteel; nieuwsgierige bezoekers houdt ze met een jachtgeweer op afstand. In 1997 overlijdt ze op 88 jarige leeftijd. Het kasteel is sinds een jaar of vijf open voor publiek.

Ik kom weer op de N20, rijdt weer via Vreeland naar Nederhorst den Berg, over de Middenweg door de Horstermeerpolder en dan links af het dorp Ankeveen door.

De eerste vermelding van het langgerekte dorp dateert al uit 953. Er is een parochie die onder utrecht valt. Koning Otto I van Duitsland had ontgingingstoestemming verleent aan bisschop Balderik. Het dorp ligt op de grens van Utrecht en Holland. Het zuidelijke deel heet Stichts End, dat deel behoorde tot 1 okt.1819 tot de provincie Utrecht; tot 1966 was het een zelfstandige gemeente in Noord-Holland, met een raadhuis op de rand van de oude gemeentegrens. Het noordelijk deel heet Hollands End en behoorde tot 1966 tot de gemeente Weesperkarspel. de twee delen werden samengevoegd en kwamen onder ‘s Graveland en dat werd allemaal in 2002 Wijdemeren.Het dorp kent vanouds twee kerken, de RK St.Martinus uit 1928 en de protestantse kerk, die echter in gebruik is als theater.

wapen (ooievaar)

grens Holland-Sticht

De weg door Ankeveen brengt me op de Loodijk die links naar Weesp leidt; ik sla rechts af naar Bussum en tien minuten later ben ik weer thuis.

Bij de dokter

Ik moest weer eens naar de dokter. Waarvoor doet er niet toe. Iets met een grote teen.De dokterspraktijk in Naarden, waarvan ik patiënt ben – of moet je van ‘cliënt’ spreken? – bestaat volledig uit vrouwen. Niet alleen de assistenten, de praktijkondersteuners, maar ook de twee huisartsen zijn van de voor mij andere kunne. Nu heb ik wel eens gelezen of gehoord (of op de treurbuis gezien) dat er in het basisonderwijs te veel vrouwelijke leerkrachten zijn. Dat ‘te’ houdt een waardeoordeel in en zo is het ook bedoeld. Want voor de jongens zou dat niet goed zijn. Ze zouden te weinig op hun ‘jongens-zijn’ worden aangesproken en te veel feminiene invloeden onder gaan. De hilarische serie De Luizenmoeder is wat dat betreft een goede afspiegeling: voor de klas de juffen Ank en Helma, meester Anton staat niet voor de klas. Sire had een paar jaar terug een spotje waarin gepleit werd om jongens meer jongensdingen te laten doen, zoals ravotten.

Hoe zit dat in de gezondheidszorg? Is daar ook niet een overschot van vrouwen aan het ontstaan? In elk geval wel voor honderd procent in mijn dokterspraktijk. En heb ik daar als man hinder of sterker nadeel van? Of vind ik het juist prettig om door een vrouwelijke arts geholpen te worden? Ik overdacht dit alles op de fiets naar de dokter voor die grote teen. En mijn gedachten gingen veertig jaar terug in de tijd, toen ik vanwege de strijd om mijn toen nog vermoede en onderdrukte homoseksualiteit. Bij het IMP, de voorloper van het Riagg had ik een intakegesprek gedaan en de conclusie was dat psyche-analyse voor mij de beste therapie zou zijn. Ik kreeg de vraag voorgelegd of ik een mannelijke of een vrouwelijke psychiater daartoe wenste. Ik koos voor de laatst genoemde. Ik was eigenlijk bang voor mannen, bang om me zelf bloot te geven. Eigenlijk is dat min of meer zo gebleven. Bij onderzoeken geneer ik me meer voor mannen als voor vrouwen. Wellicht omdat mijn libido mannen-gericht is en ik dus bang ben voor ongepaste gevoelens in de behandelkamer. Bij vrouwen heb ik daar geen last van. Bovendien vind ik vrouwen empathischer en meer geneigd naar de mens achter de aandoening te kijken. In elk geval was het bezoek vanochtend meer een uitje dan een ‘tocht der zuchten’. Natuurlijk, het ging maar om een grote teen – ver van het hart zogezegd – , maar de in warme vriendelijkheid ingebedde deskundigheid, was reden om fluitend weer naar huis te trappen. Ik bedacht me wel ondeugend, dat een mannelijke assistent in de praktijk toch welkom zou zijn. Enfin: wie wil reageren: info@klaasvos.nl

Hoe Amsterdams is Ajax?

Om bovenstaande vraag te beantwoorden is het van belang te definiëren wat we onder Amsterdams verstaan. In verband met Ajax wordt dat geassocieerd met bluf, arrogantie, hoofdstedelijke trots. In de gloriejaren van Michels en Kovács, waarin drie keer op rij de ‘Cup met de Grote Oren’ werd veroverd, kwamen ook veel spelers uit onze hoofdstad, zoals de grote drie voorin: Swart, Cruijff en Keizer. En de grote drie achterin eveneens: Hulshoff, Krol en Suurbier. Anderen kwamen uit de buurt, uit Groot-Amsterdam zo gezegd, zoals Neeskens, Rep, Mühren en Stuy. De trainers Michels en Haarms waren onvervalste Amsterdammers. Uit het buitenland kwamen Vasovic en Blankenburg.

In 1987 werd de Europa Cup 2 gewonnen. Hoeveel spelers en wie kwamen er onder Amsterdammer Cruijff uit de hoofdstad? In elk geval Dennis Bergkamp, Johnny Bosman, Stanley Menzo, Frank Rijkaard, Johnny van ‘t Schip en Rob Witschge. Danny Blind is een Zeeuw, Peter Boeve kwam van het Veluwse Uddel, Arnold Mühren uit Volendam, Arnold Scholten uit Den Bosch, Sonny Silooy uit Rotterdam en daarna lange tijd woonachtig in Zaandam, Aron Winter uit Lelystad en Marco van Basten, Ronald Spelbos en Jan Wouters uit Utrecht. Er waren wat buitenlanders uit Denemarken en Finland, die nauwelijks speelden.

Hoe zit het met de glorietijd onder Van Gaal? Ik neem 1995 als uitgangspunt, want toen werd de Champions League gewonnen. De technische staf was geheel Amsterdams: Van Gaal, Van der Lem en Haarms. Van de spelers: Edgar Davids, Patrick Kluivert, Michael Reiziger. De broertjes De Boer kwamen uit het Noord-Hollandse Grootebroek, Winston Bogarde uit Rotterdam, Peter van Vossen uit Zierikzee, Marc Overmars uit Epe, Edwin van der Sar uit Voorhout, Arnold Scholten uit Den Bosch, Danny Blind uit Oost-Souburg, John van den Brom uit Amersfoort, Clarence Seedorf uit Almere. Litmanen was een Fin en Finidi George en Kanu waren Nigerianen.

En hoe zit dat nu? Alleen Daley Blind en Carel Eiting zijn Amsterdammers. Joel Veltman komt Velsen, Matthijs de Ligt uit Leiderdorp/Abcoude, Daley Sinkgraven uit Assen, Mazraoui uit Leiderdorp, Donny van de Beek uit Nijkerkerveen, Hakim Ziyech uit Dronten, Frenkie de Jong uit Arkel en Klaas Jan Huntelaar uit de Achterhoek. Onana (Kameroen), Tagliafico (Argentinië), Lasse Schöne (Denemarken), David Neres (Brazilië), Dusan Tadic (Servië). Ik beperk me tot de voornaamste spelers, met uitzondering van Carel uiting, door Frenkie de Jong gezien als zijn opvolger. Trainer Ten Hag komt uit Haaksbergen, zijn assistent Alfred Schreuder uit Barneveld, Aron Winter uit Lelystad, keeperstrainer Carlo l’Ami uit Leiden. Alleen Richard Witschge is een Amsterdammer. Je zou kunnen zeggen dat ‘boertjes van buuten’ bepalend zijn voor het huidige succes. En met en door hen wordt wel echt Amsterdams gevoetbald: met lef, avontuurlijk, vrij in het hoofd en met doorzettingsvermogen, met een echte wil tot winnen.