De tijd dichten – poëzie in corona-dagen – 7

1. Iedereen noemt het zo: Goede Vrijdag.
Maar hoezo goed? Zullen velen zich afvragen. Nou ja vanwege wat o.a. zo ontroerend eenvoudig verwoord is in een te zingen gedicht van Hein Stufkens (nr.586 in het Nieuwe Liedboek)

Zie de mens die in zijn lijden
teken werd voor alle tijden
van wat liefde dragen kan.

Weerloos heeft Hij heel zijn leven
zich aan anderen gegeven-
weergaloos is Hij alleen.

Die hem ooit op handen droegen
zijn dezelfden die hem sloegen
en die vroegen om zijn dood.

Maar nog is zijn hart bewogen
om hun blinde onvermogen -
stervende pleit hij hen vrij.

Vaak vertwijfeld, aarzelend, tegen me zelf en de werkelijkheid in roepend geef ik gehoor aan dit Andere Geluid.
Bachs Mattheus ( en ook Johannes ) doet op dit punt nog groter wonder. Telkens weer.

2. 

Vanaf morgen schijnt het weer behoorlijk kouder te worden. Een prachtige week achter de rug; de fikse langdurige verkoudheid achter de rug, elke dag aan de wandel gegaan. Hier dichtbij huis, nog geen 200 meter en ik ben midden in het groen, coulisselandschap, de jubel van vele zangvogels, 
afgelopen woensdag met vriend Rob eerste etappe van het Limespad gelopen, van Katwijk naar Leiden. Gisteren met broer Cees een paar uur door de Eemnesser polder, met naast tureluurs, kieviten, canadese ganzen talrijke grutto’s. In het riet langs het Gooimeer rietgors, rietzanger en kleine karekiet. Vrijdagavond met goede vriend bij mij thuis Het lijdensevangelie van Johannes (hoofdstukken 18 en 19, gelezen en gezongen, samen avondmaal gevierd, vis gegeten ,Johannes Passion van Bach geluisterd, met dat zo diepingrijpende Es ist vollbracht, gaat door merg en been.
Vanmorgen weer eens de stilte gezocht van bos en beemd, dienst geluisterd en bij deze voor wie dat bevalt of inspireert een vd mooiste Paasgedichten die ik ken, van Ida Gerhardt.

Pasen

Een diep verdriet dat ons is aangedaan
kan soms, na bittere tranen, onverwacht
gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan,
op Paasmorgen, zéér vroeg nog op den dag.
Waar onderdijks een stukje moestuin lag
met boerse rijtjes primula’s verfraaid,
zag ik, zondags getooid, een kindje staan.
Het wees en wees en keek mij stralend aan.
De maartse regen had het ‘s nachts gedaan:
daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid.

3. 

Tussen Pasen en Pinksteren liggen 49 dagen ( 7 keer 7, symbolischer kan niet) en Pinksteren is de 50e en drukt in haar naam juist dat getal uit. Tien dagen voor die Vijftigse is het Hemelvaart, tussen Pasen en Hemelvaart: feest van de Mens der mensen als de Kroonprins, belofte van deze wereld anders, daar tussen veertig dagen, getal van de voorbereiding, de rijping daartoe. Maar in ons collectief geheugen is het de tijd van gedenken hoe voor dezen stampende laarzen, beulshanden, knechtende bevelen hun terreurdaden bewezen.Vooral aan hen van het volk, waartoe ook de Vermoorde en Opgestane Onschuld behoorde.
Wie dat hartverscheurend doordringend heeft verwoord is de Britse Carol Ann Duffy (1955)

Vallende sterren

Nu ik eindelijk zwijg breken ze onze vingers
om mijn trouwring te bergen. Rebecca Rachel Ruth
Aaron Emmanuel David, sterren op al onze voorhoofden
onder de starende blikken van gewapende mannen. Rouw

om de dochters, kaarsrecht als standbeeld, dapper.
Je wou niet naar me kijken. Wachtte op de kogel. Viel.
Ik zeg: Vergeet deze afschuwelijke dagen die de wereld
eeuwig slecht maken niet. Een van hen zag dat ik leefde.

Maakte zijn riem los. Mijn darmen, doodsbang, niet meer op te houden.
Gerafelde kleren. Ik kon een kind zien in een leemte
tussen de lijken. De soldaten lachten. Slechts een handvol dagen
scheiden dit van de marteldaden nu. Ze schoten haar in het oog.

Hoe kun je je voorbereiden op de dood, op een volmaakte avond
in april, met jongemannen roddelend en rokend bij de graven?
Mijn blote voeten voelden de aarde en urine sijpelde
langs mijn benen tot ik een klik hoorde. Nog niet. Gefopt.

Na het oneindige lijden drinkt iemand thee op het gazon.
Na het vreselijke gekerm wast een jongen zijn uniform.
Na de geschiedenisles rennen de kinderen naar hun speelgoed draait
de wereld in haar slaap scheppen de spaden aarde Sara Ezra..

Zuster, als zeeën ons scheiden gedenk je me dan niet?
Vertel hen dat ik in de schemer de oude psalmen zong
binnen het prikkeldraad en sterke mannen huilden. Kom
tot mij met uw goedheid, want ik ben eenzaam en verlaten.

4. 

Het negeren van de voort-durende roep om ontferming – een dagelijks stil kyrië – uit de vluchtelingenkampen, hoort dat ook bij de intelligente lockdown? Enfin van de in 1930 in Nigeria geboren en in 2013 in Boston overleden Nigeriaanse schrijver en dichter Chinua Achebe is hier:

Vluchtelinge met kind

Geen Madonna met Kind die zich hiermee meten kon,
het beeld van deze moeder, vol tedere aandacht
voor een zoon die ze spoedig zou moeten vergeten.

Overal hing de lucht van de diarree
van ongewassen kinderen die met uitstekende ribben
en verschrompelde billen, met houterige stappen
rondliepen, achter hun opgezwollen, lege buikjes aan.
De meeste moeders daar kon het allang niets
meer schelen, maar deze wel. Met de schim
van een glimlach tussen haar tanden en met
in haar ogen de schim van moederlijke trots,
kamde ze het schamele roestbruine haar
dat zijn hoofdje nog bedekte, en toen
- terwijl er een lied verscheen in haar ogen …
begon ze te zoeken naar luizen ….In een ander leven
was dit vluchtige routine geweest,
voor zijn ontbijt en naar school gaan:
maar nu deed ze het alsof ze bloemen schikte
op een heel klein grapje.