De aard van Gooiland – 1

Deze week was ik bij een bijeenkomst van het CDA met het oog op de komende waterschapsverkiezingen. Mij was gevraagd om die bijeenkomst te leiden en interviews te houden met de kandidaten voor het bestuur van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht, één van de 21 waterschappen, waarin ons land verdeeld is. Scherper dan voorheen werd me duidelijk hoe belangrijk zo’n instituut is en derhalve het bestuur er van en dus ook de verkiezingen. Het gaat om fundamentele zaken betreffende de grond waarop we leven en waarvan wij leven en waardoor we bedreigd worden. Belangrijker verkiezingen nog dan die voor Provinciale Staten. 

Het is voor mij aanleiding om eens goed te kijken naar de grond in mijn directe omgeving, naar haar aard – letterlijk en figuurlijk – en de geschiedenis er van. Over Zandbergen waar ik woon heb ik al geschreven, gelegen aan de Amersfoortsestraatweg, een oeroude verbinding tussen Amsterdam en Amersfoort die eeuwen door het stadje liep en later als rijksweg om de vesting heenliep tussen Naarden en Bussum in en Godelindeweg  heet tot deze na de kruising met de Kon.Wilhelminalaan overgaat in Rijksweg die uitmondt in de vernieuwde A1. Godelinde was de abdis van de St. Vitusabdij in Elten die in 1280 wat we nu kennen als het Gooi aan graaf Floris V, graaf van Holland schonk.  De Amersfoortsestraatweg loopt door tot aan de gracht over het water rond de oude vestingstad. Richting de vesting start ik nu mijn wandeling. Als eerste steek ik de Galgesloot over. De naam verwijst naar de tijd dat hier in oude tijden buiten de stad ter dood veroordeelden aan een galg hun leven moesten beëindigen. Op meer plaatsen in ons land herinneren namen aan dat gebruik, zoals Galgewaard in Utrecht en het Galgewater in Leiden. We lopen langs zwembad Lunet, waar ooit Hansje Bunschoten door haar moeder werd klaar gestoomd voor een prachtige carrière; langs het politiebureau, het noodonderkomen van de Godelindeschool, sportschool Van Hellemond en een rijtje aangenaam en riant ogende woningen. Aan de overkant Appartementengebouw De Flank en Verpleeg- en revalidatiehuis Naarderheem, waar ooit het Diaconessenziekenhuis stond, waarin ik tweemaal gelegen heb: in mijn kindertijd voor een blindedarmoperatie en als adolescent aan een kapotte meniscus. Voor de brug over het vestingwater kun je rechts af de Huizerstraatweg op en links af langs een een parkeerterrein over een fiets- annex wandelpad Over de Tol geheten. Daar moet dus een tolhuis hebben gestaan, waarvan er nog een paar in Het Gooi te zien zijn. Het is mijn verre voorvader Floris Vos geweest die door een drieste tolhuisbestorming de aanzet gaf tot een tolwet, waarin het tolheffen werd afgeschaft. Hij was voorzitter van De Erfgooiers en tevens lid van de Tweede Kamer. We steken de brug over, met links een voormalige brugwachterswoning uit eind 19e eeuw en volgen naar rechts een klein stukje de Kapitein G.A. Meijerweg. Deze Meijer was ruim honderd jaar geleden verantwoordelijk voor het ontwerpen en laten bouwen van kazernes. De vesting Naarden  – met het Nederlands Vestingmuseum, een bezoek dubbel en dwars waard – heeft de vorm van een kever met zes puntige poten, de bastions.  Tussen de bastions iets meer naar voren liggend ravelijnen, verdedigingseilandjes. We slaan rechtsaf het Vestingspad in. Het is ook mogelijk over de buitenste wal te lopen met aan beide zijden uitzicht op de buitenste en binnenste vestinggracht. Na ruim honderd meter rechtsaf de Oostdijk op.

brugw_won_02
brugwachterswoning