GOUWE

ND RIVIERENSERIE ZOMER 2021

Geheel omsloten door moderne niet erg fantasierijke nieuwbouw en verscholen achter eigen leilinden staat het 19e eeuwse onderkomen van de Remonstranten, het al vier eeuwen oude eigenwijze zusje van de grote Hervormde Kerk. Hier aan de Gouwe in Waddinxveen wordt er ook al die eeuwen remonstrants gekerkt. De eerste steen van het kleinood is op 21 augustus 1835 gelegd door de 9 jarige zoon van de heer Joan van Vollenhoven te Rotterdam. Jazeker, een voorvader van mr.Pieter.

Slechts bij stapvoets rijden valt het oog op dit stenen reliek. En dat geldt voor zoveel langs de Gouwe, niet alleen in Waddinxveen, maar ook in Boskoop en Alphen aan de Rijn waar de Gouwe zijn begin ( of einde) vindt in de Oude Rijn.
Als veenstroompje vindt het zijn oorsprong ter hoogte van Boskoop en komt dan uit in de Hollandse IJssel in Gouda, dat zijn naam ontleent aan het riviertje.

Al in de 13e eeuw wordt een kanaal gegraven, dat het riviertje verbindt met de Oude Rijn. De monding in Gouda wordt verbreed tot haven met tolhuis. In de 15e eeuw wordt de Gouwe van Boskoop naar Gouda gekanaliseerd. Je kunt je dus afvragen of de Gouwe nog een rivier is en in deze serie thuis hoort.

Ter verdediging: de Gouwe is een uitstekend voorbeeld van het al heel vroege belang van water voor de economische ontwikkeling van ons land. De Randstad als kern van ons land is al een heel oud verschijnsel.
Het kanaliseren en dus van belang maken van de Gouwe was het gevolg van het de handen ineenslaan van Dordrecht, met zijn vooral gehate recht van ‘stapelen’, Gouda en Haarlem om de toegang tot het steeds belangrijker Amsterdam te verzekeren. Concurrent-steden als Delft en Leiden werden buitenspel gezet.

Al eeuwen speelt de Gouwe dus een belangrijke rol in de binnenvaart. Nog steeds koersen bijna 20.000 vrachtschepen en 10.000 pleziervaartuigen per jaar door het grauwe water van het brede rivier-kanaal. De naam schijnt overigens afgeleid van de ‘gouden’ glans die over het water lag bij bepaalde zoninval. Een café bij de brug van Waddinxveen siert zich zelf met de naam De Gouden Tap!

Die brug is net als die bij Alphen aan de Rijn en Boskoop een hefbrug, waarbij het brugdek horizontaal blijvend verticaal de hoogte krijgt. Alle drie de hefbruggen zijn in de dertiger jaren gebouwd en tot Rijksmonument gedoopt.
Naast deze drie zijn er over 14 km nog vier andere bruggen, drie spoorbruggen en twee aquaducten. Dat lijkt ons een record.

Aan de Alphense uiteinde is een opslag van zeecontainers niet uit het oog te krijgen. Aan het andere uiteinde ligt een Dinopark, waar je verder weg in de geschiedenis kunt dan ooit en in elk geval ver weg van de drukte bij en rond de rivier en de in vele jaren uit de grond gestampte vaak foeilelijke nieuwbouw. Er is wel schoonheid. Daarvoor moet je naar Boskoop. Waar volgens haar eigen volkslied

‘de schoonste rozen groeien, Waar de Gouwe rustig stroomt, Waar de Rhododendrons bloeien Tusschen allerlei geboomt;