Tien jaar PKN

Afgelopen zondagmiddag kon wie dat maar wilde zien hoe de kerk waartoe ik behoor haar tienjarig bestaan vierde. Ik heb het niet gezien en kwam gelukkig ook niet in de verleiding het te zien. Ik zat in de Haagse Anton Philipszaal om me te laven aan een magnifiek concert van de Franse nachtegaal, de counter-tenor Philippe Jarouzky, de  met een beukenhouten stem gezegende alt Nathalie Strutzman en het door haar gedirigeerde  weergaloos swingende ensemble Orfeo 55. Weldadige operamuziek van Vivaldi en Händel  golfden onze oren binnen en brachten in vervoering. Van te voren had ik kennisgenomen van wat degene die wel voor de buis ging zitten te wachten stond. Een klutsliturgie, zoals Marcel Barnard het al noemde. Een ratjetoe, met als dieptepunt een optreden van Ernst Daniël Smid en dochter. Vorig jaar heb ik een week lang deze pompeuze , pathetische presentator van EO’s God in de Lage Landen van nabij mogen meemaken. Ik heb nog nooit iemand zo grof, onbesnaard en onbesneden horen vloeken en schelden op alles wat met kerk, geloof en christenen te maken heeft. Toen ik hem er op aansprak en m’n verbazing uitsprak dat hij voor de EO werkte, was het antwoord veelzeggend: het ging om de poen. Deze horkerige vlerk, door mij Bokito gedoopt, was ingehuurd als paradepaard van de viering in Nijkerk. Henk Abma, vriend en collega, op wiens buiten in Frankrijk ik Smid ontmoette, kon de verleiding van kijken niet weerstaan, schreef mij een reactie die ik u niet onthouden wil.

Inmiddels heeft iedereen het kunnen zien: het feestje om tien jaar geen Hervormde kerk meer. Het was niet slecht, het was helemaal niks.
Liturgie volgens de EO, die de IKON inclusief Annemiek Schrijver nog voor het verstandshuwelijk is geconsumeerd alle tanden al heeft uitgetrokken.
Blauw bloed, de wereld volgens Jeroen Snel. Daar deed deze ‘viering’  nog het meest aan denken: een dorp presenteert zich aan de Koning en de Oranje’s laten de oubolligheid jaarlijks graag over zich heen komen want het is goed is de populariteitscijfers.
Van enige liturgie was geen sprake: ingestraalde straatinterviews, kinderen voor kinderen, even leek het zelfs te gaan swingen maar de PKN  is de Bijlmer niet, het werd de bonte avond van een Rijnreis. De tenenkrommende tekst waarin God gedwongen werd om te dansen op een reumatische choreografie uit Geneve.  De bêtises  waarmee Arjan Plaisier alle vooroordelen tegen het woord dominee wist te bevestigen in plaats van manmoedig zijn roeping als Dorknoper achter zijn bureau te dragen door te zoeken naar het beste dat de kerk in huis heeft.

Het dorp PKN zette zijn beste beentje voor, alles en iedereen moest aan zijn trekken komen, – jawel dat is zelfbevrediging, de perversie van de kerk, immers: als het goed is wordt er in die leerschool van het geweten in jou iets gezaaid en verwekt, soms even de verlossing van de onderbuik. Geen koning maar een die dient, de gestalte van een slaaf en asielzoeker. Geestkracht die in zichzelf gekeerde stenen weet doet krijgen van de ander en daarmee van zichzelf.
Maar nadat God verdween uit Jorwerd is de mens aan de beurt. Cijfers in allerlei soorten en maten regeren de wereld.

Een goede vriendin –  zeventig jaar lid van de al oude Hervormde Kerk plus tien van de fusiekerk – en die de kerk al decennia heeft gediend als ouderling onder predikanten als Overbosch , Barnard, Kleijs Kroon en Henk Lensink en nog steeds actief en zeer betrokken mailde me:

Vieren en verbinden.Ik vond het meer “gelukkig dat het het afgelopen is” Nee, ik verwachtte niet veel  .het  was meer geschreeuw dan wol.Het feestje van de scriba . dat bleek ook wel uit het verslag in Trouw. Voor een jongeren feestje denk ik, was het ook maar zozo !

De preek van de scriba was ook uit de “oude doos” een 3voudig snoer wordt niet snel verbroken”  de kerk zelf als ruimte, wel groot maar wat ik ervan zag “sfeerloos”Gek genoeg wist ik  meteen bij het orgelspel al wat mij te wachten stond  De introitus vol dissonanten, niet een beetje maar heel veel.   Nee BACH , was ver te zoeken ! Onze grote Bach had geen plekje kunnen vinden, noch in  de orgel klanken. noch in de zang. Het duo “vader en dochter”  zal bij mij niet mogen “schuilen “!

Nee het was echt een knutsel liturgie, wat zou Ds Overbosch zich ge-ergerd hebben.   Nee “gesticht”  ben ik niet door deze dienst. en als dit “rommeltje” de  toekomst van de protestantse kerk is heb ik er niet veel hoop op

Twee ooggetuigen, wier oordeel ik zeer vertrouw. Ik wil daar nog het volgende aan toevoegen.

In de eerste plaats die verschrikkelijke afkorting. Toen ik ‘s avonds van het concert huiswaarts keerde hoorde ik over de boordradio van mijn auto een kort nieuwsbericht over de viering. De nieuwslezer vergiste zich in zijn aankondiging: hij had het over de KPN, verbeterde het naar PKN en ‘verbeterde’ het nogmaals – heel komisch – tot PKK! Het is ook een verschrikkelijke afkorting. Die nergens voor nodig is. Wat mij betreft had die gefuseerde kerk gewoon Hervormde Kerk mogen blijven heten, maar ja dat was natuurlijk tegen het zere been van de gereformeerden geweest (en wellicht ook luthersen). Enfin Protestantse Kerk dus. Maar laat dat Nederland weg en gebruik die afkorting niet. De toevoeging Nederland kun je in het buitenland gebruiken. En als je het toch wil dan konsekwent voluit blijven schrijven en noemen. De Nederlands Hervormde Kerk werd nooit afgekort gebruikt tot NHK. Dan een viering van tien jaar. Bij huwelijken beginnen ze pas bij 12 1/2 jaar te jubileren. Tien jaar: wat stelt dat voor. Is men bang dat de kerk niet lang meer zal bestaan? Wilde ‘Utrecht’ en met name het bestuur, lees: voorzitter Van de Broeke en scriba Plaisier een ‘finest hour’ zich niet laten ontnemen vanwege de korte duur van hun ‘regeren’?  En dan de plek: Nijkerk. Veilig op de Veluwe, de streek van Gijs en Thijs. De broers Van den Brink stammen uit Nijkerk en omstreken. Gijs, de dogmaticus en Thijs, gezicht en stem van de EO. Veelzeggend. Waarom niet in een monumentale kerk met muziek en inbreng van talenten die in de kerk nog steeds te vinden zijn? Of als je dan toch het elders wil vieren, waarom dan niet in een streek, waar de kerk dappere pogingen doet zich staande te houden: Limburg, Kop van Noord-Holland, Groningen. En dan de aanwezigheid van de koning en koningin. Ja, hij is lid van de kerk, ja, hij zat en zit wellicht nog in een klasje rond Carel ter Linde, maar is hij werkelijk als lid uitgenodigd? Natuurlijk niet. Hij zat daar als koning en waar de koning is staat hij in het middelpunt en draait daar iedereen om heen, ook de voorzitter die in haar zotheid had gezegd dat hij God ter sprake moest brengen. (veronderstel dat hij dat had gedaan en bijvoorbeeld na de ramp met MH17 gezegd had dat de hand van God daarin zichtbaar was, de rapen waren bij diezelfde voorzitter gaar geweest; terecht, maar besef de heilzaamheid van de scheiding van kerk en staat en spreek zelf duidelijker je uit als kerk)

Tot slot: ik spreek steeds over viering. Maar wat werd er inhoudelijk gezien gevierd? Dat er een hele prestatie is geleverd? Zonder een kritische blik in de spiegel? Onze vroomheid of dat het een Godswonder is dat we bestaan? Zonder nadenken wat voor soort kerk we willen zijn? Een kerk die klakkeloos een bijbelvertaling heeft omarmd die een verarming is en zelfs doet verlangen naar hergebruik van de statenvertaling? Een kerk die in Utrecht een veel te groot eigen ambtenarenapparaat kent, waar onnodig veel papier geproduceerd wordt wat vaak zo de prullenbak in kan? Een kerk die niet eens in staat is een deugdelijke administratie te voeren? Mensen die zich bij ons al maanden geleden hebben opgegeven als lid, zijn nog steeds niet verwerkt in het systeem. Een kerk die een ton uitgeeft voor digitaal kaarsjes opsteken? En zo kan ik doorgaan. Onze kerkrentmeesters en diakenen klagen steen en been over de bureaucratie en het dirigisme van het Utrechtse hoofdkwartier. Ik citeer wederom collega Abma.

Ooit was er de heilige Boon, een inmiddels vrijwel vergeten professor die de ontkerkelijking wilde tegen gaan door jongeren een doorwaakte paasnacht te doen ervaren:  het hete kaarsvet druipend over de vingers. Meer recent is er de PKN die enkele tonnen over de balk gooide voor een project  digitaal kaarsjes te branden en een reclamespotje waarin CDA Buma Stemra opwekte om de kerstnachtdienst te bezoeken.  In de stad mijner inwoning Condom zag ik een priester tegen het eind van de liturgie onder zijn rokken obscene gebaren maken,  ergens in het kruis kreeg hij beet en trok hij een doosje… Tupperware tevoorschijn waaruit hij ons de Heer wilde offreren.
Het is allemaal te banaal voor woorden.  Anders gezegd [en anderen hebben het eerder opgemerkt]: de kerk begint steeds meer op de EO te lijken: Komt laten wij aanbidden de Heere onze God het Kijkcijfer.  Natuurlijk: het humorloze duo Kevelbrink maar het kan altijd nog erger: Ernst Daniel Smid die bij de EO zijn door anderen geschreven vrome lesjes mag oplepelen – terwijl iedereen die deze man enigszins kent, weet dat ’s mans taalpalet bestaat uit kut voor en na afgewisseld met verwensingen van debiele gristenen met hun klote god. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de PKN geneert de kerk zich niet om deze Goliath een plaats te bereiden in de liturgie.
Deze smakeloosheid wordt ons verkocht als een keuze voor kwaliteit. Mon Dieu – de enige reden om lid van een kerk te zijn lijkt me dat de afgoderij van BN’ers daar geen ‘opgeld’ doet. Het is een  schoffering van de mensen die op een uitzonderlijk hoog niveau de eigen traditie van de kerkmuziek dienen, – en wat mij betreft mag daarbij vrijwel alles mits je maar kunt uitleggen waarom.  Het Kijkcijfer bij de EO noemen ze bij de PKN Kwaliteit, – moge de Eeuwige het wegblazen met de hitte van zijn toorn.

En nogmaals mijn goede vriendin.

Wat Henk Abma daar verwoordt, draait het nu helemaal om..Het  is vloeken in de kerk met vrome woorden. Ik ben , echt waar, na aan een potje janken toe, ware het niet dat er gelukkig  mensen als Henk Abma zijn , die de juiste taal spreken. Een AMOS, die hebben wij nodig !! Geen mooie meepraterij ! Maar de dingen bij de naam noemen. Laten wij hopen dat de Heilige, Geloofd zij Hij, een keer brengt in deze situatie.

Geen lofzang   op de zo geroemde The Passion maar geloven in de OPSTANDING . Het einde is het einde niet, maar een voorgoed begonnen BEGIN  ..

Ik heb hier voor als nog niets aan toe te voegen.