Bach en 1703

Bach laat Lüneburg definitief achter zich en begint aan een nieuwe fase in zijn leven, dat van praktiserend musicus. Van april tot juli is hij als violist verbonden aan de hofkapel van prins Johann Ernst van Weimar, de jongere broer en mederegent van hertog Wilhelm Ernst. Als musicus krijgt hij de rang van lakei, zeer gebruikelijk in die tijd. Er wordt veel Italiaanse muziek gespeeld: Vivaldi, Corelli, Tartini bijvoorbeeld. In juli wordt Sebastian uitgenodigd om een proefconcert te spelen op het nieuwe orgel van de Bonifatuskerk in Arnstadt. In Arnstadt waren ze jaren verguld geweest met de tweelingbroer van Sebastians vader als organist. Andere Bachs waren befaamd in de omgeving, zoals zijn oudste broer in Ohrdruf en een  familielid in Meiningen. Over de jonge Bach deed al het verhaal de ronde dat hij veel verstand had van orgeltechniek en dat hij daarom ondanks z’n jeugdigheid van 18 jaar geschikt was om het nieuwe orgel te beproeven. Zijn spel maakte een dermate diepe indruk, dat hem na het proefconcert een baan als organist werd aangeboden. Behalve cantor-organist werd hij ook dirigent van het schoolkoor, die hij zelf had opgezet. Bovendien had de rijksgraaf die het stadje bestierde een grotere kapel dan Weimar. Aan dat orkest van 24 musici kon Bach ook een mooie bijdrage leveren. Arnstadt kende ruim vierduizend inwoners, drie kerken en een gymnasium, waar Bach ‘binnendrong’ met het oprichten van bovengenoemd koor.

1703 is het jaar dat tsaar Peter de Grote de eerste steen legt van wat zal uitgroeien tot de hoofdstad van het Russische keizerrijk: Sint Petersburg. Pas in 1918 neemt Moskou de hoofdstedelijke rol over. Van 1914 tot 1924 heet de stad Petrograd en van 1924 tot 1991 Leningrad.  Op 30 juni 1703 vond in het kader van de Spaanse Successieoorlog een veldslag plaats bij Ekeren, voorstadje van Antwerpen, tussen 10.000 man Nederlandse troepen en 40.000 Franse soldaten. De Nederlanders trachtten Antwerpen in te nemen, maar werden bij Ekeren verrast door de Fransen die hen omsingelden. Bevelhebber Jacob II van Wassenaar Obdam raakt van zijn troepen gescheiden en vlucht in paniek naar Breda. Het is de katholiek Frederik Johan van Baer die het als officier lukt de omsingelde troepen te laten ontsnappen naar Fort Lillo (een door Willem van Oranje in 1578 gebouwd fort aan de Schelde tegen de Spanjaarden). 1703 is ook het jaar dat het prinsdom Orange overgaat op het huis Bourbon-Conti, met als gevolg dat koning Lodewijk XIV alle protestanten uit de stad laat verdrijven.

220px-John_Wesley_by_William_HamiltonHiernaast het portret van John Wesley die op 17 juni 1703 geboren wordt en de grondlegger zou worden van het methodisme en dus van de Methodistenkerk. Tegen een calvinistische uitverkiezingsleer legde hij na ontmoetingen met Herrnhutters in zijn preken de nadruk op de noodzaak van een persoonlijke redding door geloof en bevestiging door de Heilige Geest kind van God te zijn. Dat leidde tot een breuk met de Anglicanen en later met de Evangelische Broederschap en tot de oprichting van genoemde Methodistenkerk, die met name in de VS een grote groei kende. Op 2 maart 1791 overlijdt Wesley in Londen.

Het jaar 1703 had ook de dood van een lid van de Bach-familie te betreuren: Johann Christoph Bach, in Arnstadt geboren op 8 december 1642 als zoon van Heinrich Bach, de broer van Sebastians opa. Hij was organist in Arnstadt, Eisenach en Ohrdruf. Hij is de schepper van de kantate ‘Meine Freundin du bist schön, gebaseerd op het Hooglied. Dat werk werd met andere werken in 1999 herontdekt. Het bevond zich in een verzameling die Johann Sebastian had aangelegd en samengesteld in wat nu heet het ‘Altbachische Archiv’ en jarenlang achter het ijzeren gordijn een verloren gewaand bestaan leidde. Van deze overleden Bach is ook het prachtige ‘Ach, dass ich Wassers gnug hätte‘. En het motet ‘Fürchte dich nicht’.

In Parijs overlijdt op 16 mei Charles Perrault, die we allemaal kennen als de schrijver van de Sprookjes van Moeder de Gans. En op 26 mei overlijdt in Clapham bij Londen de Britse ambtenaar Samuel Pepys, beroemd gebleven vanwege zijn fascinerende dagboeken. In Reims overlijdt op 30 november Nicolas de Grigny die in die stad, waarin hij ook geboren was,  vermaard werd als organist van de beroemde kathedraal.